กัญชาและการเสพติด ความจริงที่คุณควรรู้
กัญชา (Marijuana) ได้กลายเป็นหัวข้อที่มีการพูดถึงกันอย่างกว้างขวางในสังคม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการใช้เพื่อการรักษา หรือการใช้เพื่อความบันเทิง แต่ประเด็นที่ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันมากที่สุดคือ กัญชาสามารถทำให้เกิดการเสพติดได้หรือไม่? ในบทความนี้ เราจะสำรวจถึงความสัมพันธ์ระหว่าง กัญชา และ การเสพติด รวมถึงผลกระทบทางกายและจิตใจที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้กัญชาอย่างต่อเนื่อง
กัญชา สารเสพติดหรือไม่?
คำถามที่ผู้คนมักถามกันคือ กัญชาเป็นสารเสพติดหรือไม่? คำตอบคือ ใช่และไม่ใช่ ขึ้นอยู่กับบริบทและมุมมองของการเสพติด
- สาร THC (Tetrahydrocannabinol) ที่พบในกัญชา เป็นสารเคมีที่ทำให้เกิดผลต่อจิตใจและระบบประสาท เมื่อบริโภคเข้าไปในปริมาณมาก จะส่งผลให้ผู้ใช้รู้สึกผ่อนคลายหรือมีอาการเมา นอกจากนี้ THC ยังมีผลทำให้ผู้ใช้มีความต้องการใช้ซ้ำเพื่อความรู้สึกที่ดีขึ้น ซึ่งสามารถนำไปสู่การเสพติดทางจิตใจ
- ในทางการแพทย์ กัญชา ถูกจัดเป็นสารที่มีความเสี่ยงปานกลางในการเสพติด เมื่อเทียบกับสารเสพติดอื่น ๆ เช่น แอลกอฮอล์ หรือ เฮโรอีน ซึ่งมีความเสี่ยงสูงกว่า
การเสพติดกัญชา
การเสพติดกัญชามักจะเป็นการเสพติดทางจิตใจมากกว่าทางกายภาพ หมายความว่าผู้ใช้จะมีความต้องการใช้กัญชาเพื่อให้ได้ความรู้สึกผ่อนคลายหรือหนีจากความเครียด แม้ว่าจะไม่มีความจำเป็นต่อร่างกายจริง ๆ ก็ตาม อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการใช้กัญชาอย่างต่อเนื่องในระยะเวลานาน ร่างกายอาจเริ่มปรับตัวต่อการใช้กัญชา และอาจเกิดภาวะ Cannabis Use Disorder (CUD) หรือ ความผิดปกติจากการใช้กัญชา ซึ่งเป็นการเสพติดทางกายภาพได้เช่นกัน
- ภาวะ CUD: ผู้ที่เสพติดกัญชาอย่างรุนแรงจะมีอาการเหมือนกับการเสพติดสารเสพติดอื่น ๆ เช่น อาการถอนยา (withdrawal symptoms) ซึ่งอาจรวมถึงอาการวิตกกังวล อาการนอนไม่หลับ ความหงุดหงิด และอาการคลื่นไส้
- มีการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ประมาณ 9% ของผู้ใช้กัญชา อาจเสพติดกัญชาในระดับหนึ่ง และตัวเลขนี้อาจเพิ่มขึ้นเป็น 17% ในผู้ที่เริ่มใช้กัญชาตั้งแต่อายุยังน้อย
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดการเสพติดกัญชา
มีหลายปัจจัยที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสพติดกัญชา
- อายุ: ผู้ที่เริ่มใช้กัญชาตั้งแต่อายุยังน้อย โดยเฉพาะในช่วงวัยรุ่น มีความเสี่ยงสูงกว่าที่จะเสพติด เนื่องจากสมองยังไม่พัฒนาเต็มที่และมีแนวโน้มที่จะถูกกระตุ้นจากสาร THC ได้ง่าย
- ปริมาณการใช้: การใช้กัญชาในปริมาณมากหรือใช้บ่อยครั้ง เช่น การสูบทุกวัน สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสพติดและการพึ่งพากัญชา
- พันธุกรรม: การที่มีคนในครอบครัวที่มีประวัติการเสพติดสารเสพติดต่าง ๆ อาจเพิ่มโอกาสในการเสพติดกัญชา
- สภาพแวดล้อม: ความเครียด ปัญหาทางจิตใจ หรือสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมให้ใช้กัญชา สามารถทำให้ผู้ใช้มีแนวโน้มที่จะเสพติดกัญชาได้ง่ายขึ้น
ผลกระทบทางกายและจิตใจจากการเสพติดกัญชา
การใช้กัญชาในระยะยาวสามารถส่งผลกระทบทั้งทางกายภาพและจิตใจ ซึ่งอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ใช้ได้อย่างมาก
- ผลกระทบทางกายภาพ: การสูบกัญชาเป็นประจำอาจส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ เช่นเดียวกับการสูบบุหรี่ รวมถึงการเสี่ยงต่อการเกิดโรคปอด โรคหลอดลมอักเสบ และการหายใจติดขัด นอกจากนี้ การใช้กัญชาอาจมีผลกระทบต่อระบบประสาท ทำให้ความสามารถในการทำงานของสมองลดลงในระยะยาว
- ผลกระทบทางจิตใจ: ผู้ที่ใช้กัญชาเป็นประจำอาจเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาทางจิตใจ เช่น ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล หรืออาการหลอน นอกจากนี้ การเสพติดกัญชายังอาจทำให้ผู้ใช้มีความสามารถในการจดจำและการเรียนรู้ลดลง ซึ่งสามารถส่งผลต่อการทำงานและการเรียนได้
- ผลกระทบต่อสังคมและการทำงาน: การเสพติดกัญชาอาจทำให้ผู้ใช้มีปัญหาในการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การขาดความรับผิดชอบ การทำงานหรือการเรียนที่ไม่เต็มที่ และปัญหาในความสัมพันธ์กับครอบครัวหรือเพื่อนฝูง
การเลิกเสพติดกัญชา
การเลิกเสพติดกัญชาไม่ใช่เรื่องง่าย เนื่องจากผู้เสพติดมักจะมีอาการถอนยา อย่างไรก็ตาม การเลิกเสพติดสามารถทำได้โดยมีขั้นตอนและการดูแลที่เหมาะสม
- การบำบัดพฤติกรรม: การบำบัดแบบ Cognitive Behavioral Therapy (CBT) สามารถช่วยให้ผู้เสพติดเข้าใจถึงการกระทำและความคิดที่ส่งผลให้เกิดการเสพติด และพัฒนากลยุทธ์ในการควบคุมความอยากใช้ยา
- การสนับสนุนจากกลุ่มเพื่อนและครอบครัว: การมีเครือข่ายการสนับสนุนที่ดีจากครอบครัว เพื่อน หรือกลุ่มสนับสนุนอื่น ๆ สามารถช่วยเพิ่มโอกาสในการเลิกเสพติดได้
- การรักษาโดยแพทย์: ในบางกรณี แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาเพื่อช่วยลดอาการถอนยาหรือการบำบัดทางการแพทย์เพิ่มเติม
สรุป
กัญชา เป็นสารที่อาจทำให้เกิดการเสพติดได้ โดยเฉพาะในกรณีที่มีการใช้ในระยะเวลานานหรือใช้ในปริมาณมาก แม้ว่ากัญชาจะมีประโยชน์ทางการแพทย์ในบางกรณี แต่การใช้กัญชาอย่างไม่เหมาะสมก็สามารถนำไปสู่การเสพติดและปัญหาสุขภาพทั้งทางกายและจิตใจได้ การเสพติดกัญชามีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ใช้และอาจเป็นอุปสรรคต่อการทำงาน การเรียน และความสัมพันธ์ในชีวิตประจำวัน
การตระหนักถึงผลกระทบของกัญชาและการเข้าใจถึงความเสี่ยงต่อการเสพติดจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ผู้ใช้สามารถใช้กัญชาอย่างรับผิดชอบ หรือหากเกิดการเสพติดขึ้น การได้รับการสนับสนุนและการรักษาที่เหมาะสมก็จะช่วยให้สามารถฟื้นฟูได้อย่างมีประสิทธิภาพ